İKLİM VE HAVA OLAYLARI

Yeryüzünün belirli bir bölgesinde, uzun bir süre boyunca gözlemlenen rüzgar, nem, sıcaklık, hava basıncı gibi olayların ortalamasına iklim denir.

            Dünya üzerindeki farklı bölgelerde farklı iklim tipleri bulunur. Dünya üzerindeki iklim tiplerini, iklimlerin oluşum nedenlerini, iklimlerin özelliklerini ve insan yaşamına etkilerini inceleyen bilim dalına iklim bilimi(klimatoloji) denilir. İklim bilimiyle uğraşan bilim insanlarına ise iklim bilimci(klimatolog) denir.

Dünyamızın etrafını saran gaz katmanına, hava küre (atmosfer) denir.hava küreyi oluşturan gazlar %78 Azot, %21 Oksijen, ve %1 diğer gazlardır. Dünya’nın Güneş çevresindeki dolanımı ve eksen eğikliğinden dolayı, güneş ışınlarının Dünya’ya geliş açılarının bazen dik, bazen eğik olduğunu öğrenmiştik. Güneş ışınlarının geliş açılarının farklı olması, atmosferdeki hava sıcaklığının değişmesi sonucunda meydana gelen rüzgar, yağmur, sis ve kar gibi olaylara hava olayları denilmektedir.

Atmosferdeki hava olaylarının temel sebebi havadaki basınç değişimleridir. Hava tanecikleri birbirine yakınken basınç yüksektir. Birbirinden uzaklaştığında ise basınç düşüktür.

RÜZGAR:Atmosferdeki basınç farkından dolayı yatay yönde meydana gelen hava hareketlerine rüzgar denilmektedir.

Havanın hareket hızına bağlı olarak rüzgarların türleri ve şiddetleri değişmektedir. Şiddeti farklı olan rüzgarların çevreye etkileri de farklıdır. Rüzgarların çevrelerine olan etkilerini tanımlayan ölçeğe Beaufort Ölçeği denilir. 

HAVADAKİ NEM

Nem, havadaki su buharı miktarıdır. Okyanuslarda, göllerde, nehirlerde ve topraklarda bulunan su buharlaşarak; bitkiler ve hayvanlardaki su ise solunum ve terleme ile dışarı atılarak havaya karışır. Havadaki nem miktarı havanın bulunduğu yere ve sıcaklığına göre değişir.[SPOT 1]

Nemli havanın soğuyarak yoğuşması sonucu yağışlar meydana gelir.

YAĞIŞ ŞEKİLLERİ

Nemli hava gökyüzüne yakın yerlerde yoğuşuyorsa yağmur, kar veya dolu şeklinde yağışa dönüşür.

Çiy

Havadaki su buharının soğuyan zeminler üzerinde su damlacıkları şeklinde yoğunlaşmasıyla çiy oluşur. Sıcaklığı 0⁰C’nin üstünde olduğu günlerde gece alttan soğumayla oluşur. Sabahleyin her yere yağmur yağmış gibi olur.

Kırağı

Havadaki su buharının soğuyan zeminler üzerinde buz kristalleri şeklinde yoğunlaşmasıyla kırağı oluşur. Sıcaklığın 0⁰C’nin altında olduğu günlerde gece alttan soğumayla oluşur. Kırlar bembeyaz bir kar örtüsüyle kaplanmıştır. Oysa gece kar yağmamıştır.

Kırç

Soğuyan cisimler üzerindeki yoğunlaşma O⁰C’nin altında oluşmuş ise, çatı kenarları, yapraklar ve teller buzlarla kaplanır. Bu oluşuma Kırç denir. Kırç yerde değil yere yakın katmanlarda görülür. Kış mevsiminde arabanın camının donması da “kırç”a örnektir.

Yağmur

Buluttaki su taneciklerinin 0⁰C’nın üzerinde yoğunlaşmasına yağmur denir.

Kar

Havada yoğunlaşma 00C’nin altında gerçekleşirse, buz kristallerine dönüşür. Bu oluşuma kar denir.

Dolu

Bulutlardaki su damlacıklarının, bulut içinde aniden yükselerek eksi derecelerde donmasıyla oluşan buz parçalarına dolu denir. Dolu su damlalarının bulut içerisinde elektriklenmeden kaynaklanan döngüyle su-buz-su-buz… oluşumuna bağlı olarak büyümeleri ve bulut içerisindeki elektriklenmeden kurtulacak büyüklüğe erişerek yere düşmesiyle oluşur.

HAVA OLAYLARININ ÖZELLİKLERİ

Belirli bir bölgede kısa süreliğine etkili olan hava şartlarına hava durumu denir. Hava durumu bir gün içerisinde bile birkaç kez değişiklik gösterebilir.

Meteoroloji, atmosferin fiziksel özelliklerini, atmosfer içindeki sıcaklık değişimlerini ve hava olaylarını inceleyerek hava tahmini yapan bilim dalıdır. Çeşitli araç ve gereçleri ile teknolojiden de faydalanarak ölçümler yapan, kayıtlar tutan, kısacası meteoroloji ile uğraşan bilim insanlarına meteorolog denir.

İKLİM

Geniş bir bölgede uzun yıllar boyunca aynı kalan ortalama hava olaylarına iklim denir. Ortalama koşullar oluşturulurken yağış, yağış şekli, rüzgar, sıcaklık, nem ve basınç gibi faktörler dikkate alınır.

Dünya üzerindeki farklı bölgelerde farklı iklim tipleri bulunur. Dünya üzerindeki iklim tiplerini, iklimlerin oluşum nedenlerini, iklimlerin özelliklerini ve insan yaşamına etkilerini inceleyen bilim dalına iklim bilimi(klimatoloji) denir. İklim bilimiyle uğraşan bilim insanlarına ise iklim bilimci(klimatolog) denir.

İKLİM VE HAVA OLAYLARI ARASINDAKİ FARKLAR